تعداد بازدید: ۱

پروفسور یحیی عدل متولد سال ۱۲۸۷ و درگذشته ۱۳۸۱ است . او پدر جراحی ایران لقب گرفته است. در مورد او بیشتر بدانیم:
پروفسور دکتر یحیی عدل در سال ۱۲۸۷ شمسی در تبریز که رستنگاه شخصیتهای اثر گذار در تاریخ ایران است ، درخانواده‌‌ای متمکن که از اعیان تبریز بودند به دنیا آمد. پدرش یوسف عدل (مکرم الملک و بعدا قائم مقام ) بود که اکثراً حاکم ولایات می‌شد. مادرش دختر مقتدر الدوله (پسر عباس میرزای ولیعهد) بوده است. پدر بزرگش حاج علی آقا معمم و مالک بود و می‌گویند پل آجی چای (تلخه رود) را در حوالی تبریز او احداث کرده است.

از تبریز تا پاریس

یحیی در تبریز، وی ابتدا به مکتب خانه رفت و بعداً محضر مرحوم میرزاباقرخان حکمت ابتدایی را خواند ، پدرش حاکم کرمانشاه شد و با خانواده به آنجا رفتند. در آنجا به دبیرستان رفت ولی بعداز مدتی کمی پدرش به توصیه برادرش که در پاریس بود، یحیی و برادر ارشدش غلامرضا را بهمراه یک سرپرست به پاریس فرستاد.
مسافرت از راه تهران، انزلی، باکو، تفلیس، باطوم، استانبول و پاریس با کشتی و راه آهن در مدت ۴۰ روز طی شد. در پاریس در منزل خانمی که فرزندش را در جنگ اول بین‌الملل از دست داده بود، پانسیون شد. این خانم به شدت مراقب درس و تحصیل و تربیت دکتر یحیی بود به طوری که تا زمانی که این خانم زنده بود پروفسور هر ساله در مسیر سفرهایشان به خارج با ایشان ملاقات می‌کرد.

ورود به دانشگاه

عدل در پاریس در یک مدرسه خصوصی مشهور دبستان و دبیرستان را تمام کرد و سپس وارد دانشگاه شد و در مدرسه‌ی پلی‌تکنیک که امتحان ورودی سختی هم داشت قبول شد. اما به توصیه‌ی عمویش، حبیب‌ عدل، که در تهران به رادیولوژی مشغول بود، به طب رفت. چرا که عمویش او را نصحیت کرد که همواره شغل آزاد پیشه کن و به شغل دولتی وارد نشو و در آن زمان فقط دو شغل آزاد وجود داشت، حقوق و طب. لذا یحیی دانشکده‌ی پلی‌تکنیک را ر‌ها کرده و در سال ۱۹۲۸ وارد دانشکده‌ی پزشکی شد.
در ۱۹۳۱ در مسابقه‌ی اکسترنای پاریس شرکت کرد و موفق شد اکسترن شود. در ۱۹۳۴ در کنکور انترنی پذیرفته و انترن شد و او در طی ۴ سال انترنی نزد پروفسور گریگوار، جراح معروف و رئیس بخش جراحی و آناتومی پاریس، آنقدر خوب درخشید که از عدل خوشش آمد و او را رئیس درمانگاه خود کرد.

دریافت مدال نقره از فرانسه

یحیی عدل در سال ۱۳۱۷ پایان‌نامه خود را درباره درمان آدنوپاتی سلی از تصویب گذراند و موفق به دریافت مدال نقره از دانشکده پاریس شد

از بازگشت به وطن ، خدمت سربازی و تدریس در دانشگاه

عدل در امتحان اگرگاسیون هم شرکت کرد ولی چون خارجی بود فرانسه اجازه‌ی استخدام در کادر دانشگاهی را نمی‌داد . او در سال ۱۳۱۸ خورشیدی و درست یک ماه پیش از شروع جنگ جهانی دوم به ایران بازگشت.
در حین خدمت سربازی دانشیاری دکتر لقمان الملک (صاحب کرسی جراحی عملی بیمارستان سینا) به پرفسور پیشنهاد شد اما وی نپذیرفت و کار در بیمارستان‌های خصوصی نظیر بیمارستان‌های “نجمیه” و حتی بیمارستان “شماره یک ارتش” را ترجیح داد. در همان دوران پرفسور ابرلین که یک پاتولوژیست بزرگ فرانسوی بود به دستور رضا شاه برای ریاست دانشکده‌ی پزشکی و ساماندهی اوضاع این دانشکده با اختیارات کامل به ایران آمد. ابرلین از پرفسور عدل نیز برای تدریس جراحی تئوری با رتبه‌ی دانشیاری دعوت کرد و به این ترتیب استاد عدل از سال ۱۳۱۹ و در حالی که هنوز لباس سربازی به تن داشت تدریس در دانشگاه تهران را آغاز کرد.

پس از خدمت

پرفسور در سال ۱۳۲۰ پس از پایان خدمت نظام وظیفه به سمت استاد کرسی جراحی رسید و ریاست بخش جراحی بیمارستان سینا را نیز بر عهده گرفت. به این ترتیب پرفسور عدل در سن سی و سه سالگی به بالاترین مقام دانشگاهی که برای بسیاری در دهه‌های پایانی عمر محقق می‌شود دست یافت.
با ورود پرفسور عدل جوان به عنوان رییس بخش و استاد کرسی جراحی، بیمارستان سینا و رشته‌ی جراحی جانی دوباره گرفت. او برای نخستین بار درهای این رشته‌ی مهم را بر روی نسل جوان گشود و دوره‌ی مدون دستیاری را راه‌اندازی کرد. اولین دستیاران (آسیستانت‌ها) پرفسور تحصیل کرده‌های فرانسه و استادان دانشکده بودند که دوره‌ی جراحی خود را نزد وی تکمیل می‌کردند. پس از آن هر سال چهارنفر جهت دستیاری و پنج نفر طی دوره انترنی بخش جراحی بیمارستان سینا پذیرفته می‌شدند.
استاد در کنار فعالیت‌های گسترده‌ی آموزشی و تربیت صدها جراح از جمله نخستین جراح زن ایرانی (دکتر کیا) بسیاری از اعمال جراحی را نظیر جراحی مری، سرطان، کیست هیداتید، اعصاب، قلب، اورولوژی، ارتوپدی و ترمیمی نیز برای نخستین بار در کشور انجام داد.
تابستان‌های دهه‌ی ۲۰ و ۳۰ برای پرفسور نه فرصت استراحت که زمان برای فراگیری تازه‌های جراحی جهانی بود. در آغاز هر سال تحصیلی استادان و دستیاران منتظر او بودند تا با یک یا چند تکنیک جراحی جدید و انبوهی از تجهیزات مربوطه که با هزینه‌ی شخصی خریداری کرده بود از اروپا بازگردد. البته رهاوردهای استاد محدود به تکنیک‌های جراحی نبود بلکه بسیاری از روش‌ها و تجهیزات و داروهای بیهوشی و خدمات پس از جراحی نیز برای نخستین‌بار توسط وی به کشور منتقل شده است.

راه اندازی بخش ویژه سوانح

دکتر عدل در سال ۱۳۲۸ بخش ویژه‌ی سوانح را در بیمارستان سینا که به عنوان نخستین بیمارستان امروزی کشور، بهترین بیمارستان تهران نیز محسوب می‌شود راه‌اندازی کرد. حدود ده سال بعد بخش جراحی اورژانس این بیمارستان نیز به همت پرفسور عدل ایجاد شد. میراث این بخش که سال‌ها فعال‌ترین بخش اورژانس کشور بود امروزه بیمارستان سینا را به عنوان مرکز ترومای ایران مطرح کرده است.

راه اندازی نخستین بانک خون

از دیگر خدمات ماندگار شادوران پرفسور عدل راه‌اندازی نخستین بانک خون ایران می‌باشد که به صورت محدود و خصوصی در بیمارستان سینا ایجاد شد.
پرفسور عدل که از نخستین دوره‌ی نظام پزشکی عضو هیات مدیره و مدتی نیز رییس سازمان بود، همواره از اعتبار و نفوذ در اجرای برنامه‌های آموزشی و عمرانی و دفاع از حقوق پزشکان و بیماران استفاده می‌کرد که در این مورد خاطرات فراوانی نقل شده است.

بازنشستگی

پرفسور عدل سرانجام پس از ۴۰ سال تدریس و خدمت در مسوولیت‌های مختلف از جمله مدیریت گروه آموزشی جراحی و عضویت در کمیته‌ی انتصابات و ترفیعات و کمیسیون آموزشی دانشکده‌ی پزشکی در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد.
با این همه تا آخر ماه‌های حیات پربرکت او از خدمت در کسوت جراحی و استادی دانشگاه بازنایستاد. استاد با وجود تعطیلی مطب خود در سال‌های اخیر عمدتا به مشاوره و راهنمایی و راهنمایی جراحان مشغول بود و گاهی با تقاضای آنان به انجام عمل جراحی بر روی بیماران می‌پرداخت.

درگذشت

پرفسور عدل، پایه‌گذار جراحی نوین ایران و استاد پر تلاش این رشته پس از ۹۶ سال حیات بابرکت و سراسر خدمت، در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۸۱ در بیمارستان مهر تهران دعوت حق را لبیک گفت.
پیکر پاک این استاد بزرگوار، روز چهارشنبه ۱۶ بهمن ماه بر دستان خیل شاگردان و علاقمندانش از بیمارستان مهر تا بهشت زهرا(س) مشایعت خواهد شد.

خانه پروفسور دکتر عدل در سال تهران، خیابان ولیعصر در سال ۱۳۱۰ توسط معمار روسی مقابل کاخ مرمرساخته شده بود. این خانه به دلیل معماری زیبا و متعلق بودن به پدر جراحی ایران در تاریخ ۱۱ مرداد سال ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۸۱ به ثبت آثار ملی ایران درآمد و هم اکنون در مالکیت دولت قرار داشته و به عنوان ساختمان پژوهشکده هنر (وابسته به فرهنگستان هنر) مورد استفاده قرار می گیرد.

About Author