به گزارش خبرنگار مهر، اختتامیه چهل و دومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با حضور مسعود پزشکیان رئیس جمهور، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حیدری مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات، آزاده نظربلند دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی و دیگر اهالی فرهنگ و […]
به گزارش خبرنگار مهر، اختتامیه چهل و دومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با حضور مسعود پزشکیان رئیس جمهور، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حیدری مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات، آزاده نظربلند دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی و دیگر اهالی فرهنگ و ادب در تالار وحدت برگزار شد.
کتاب سال، جشن فرهنگ و خودآگاهی فرهنگی است
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا دبیر علمی این دوره جایزه کتاب سال در ابتدای این برنامه گفت: تکریم کتاب تکریم فرهنگ است و مهجوریت آن مهجوریت فرهنگ و هویتی است که بر مدار آن شکل می‌گیرد، به همین دلیل است که نبی اکرم هنگامی که قوم او قرآن را از مدار گفتار و کردار خود خارج کردند، زبان به شکوه و شکایت گشوده و به پروردگار فرمود: «پروردگارا قوم من این قرآن را متروک گذارده است».
وی افزود: مناسک کتاب سال که با فعالیت پیگیر نهادهای علمی و فرهنگی و با مشارکت تلاش جمعی اهل ادب و قلم شکل می‌گیرد، به تقدیر از نویسندگانی می‌پردازد که زندگی خود را هزینه افق‌های جدیدی می‌کنند که بر زمینه و زمانه خود می‌گشایند، این تقدیر بخشی از فرایندی است که این مراسم برای خلق و آفرینش هویت زنده و فعال خود انجام می‌دهد، جشن کتاب جشن فرهنگ و خودآگاهی فرهنگی است.
رشد ۲۰ برابری کتاب از ابتدای انقلاب
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم در سخنانی خطاب به رئیس جمهور گفت: کتاب در ایران ۳ موسم دارد، موسم پاییزه که هفته کتاب است و در خدمت ریاست جمهوری در روز کتابدار، کتابگردی و در دیدار با اساتید فرهنگ ایران زمین نیز بودیم، موسم دوم نیز مراسم کتاب سال است که در خدمت ریاست جمهوری هستیم.
وی با بیان اینکه کتاب ریشه و مبدا حوزه فرهنگ است گفت: کتاب، مبدا تمدن‌سازی است، تمدن‌ها ایده‌هایشان را از کتاب بر می‌آورند و وقتی می‌خواهند به ثمر بنشینند با کتاب‌هایی که به ثمر نشسته این مسیر را ادامه می‌دهند، تمدن بی‌کتاب وجود ندارد، هر تمدن بشری با کتاب آغاز کرده است و تا زمانی بالنده بوده که کتاب داشته و وقتی به افول گراییده که کتاب را فراموش کرده است.
صالحی ادامه داد: ما در فضای انقلاب اسلامی، شاهد این هستیم که جریان تألیف و قلم حرکتی رو به رشد داشته و از این جهت متنعمیم و باید شکرگذار روندهایی که پدید آمده است، باشیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد با اشاره به آمار انتشار کتاب در سال‌های ۵۷ تا ۶۷، گفت: در این دهه، تعداد کتاب‌های منتشر شده، ۳۵ هزار عنوان بوده است که هم شامل چاپ اول و هم شامل تجدید چاپ بوده است. اما در دهه چهارم یعنی از سال‌های ۸۷ تا ۹۷، آمار انتشار کتاب به ۷۲۶ هزار عنوان می‌رسد، یعنی رشد ۲۰ برابری را شاهد هستیم، این اتفاق محصول یک فرایند بوده است، فرایندی که جریان دانش و علم مسیر رشد کمی و تا حدودی کیفی را طی کرده است.
برقراری عدالت جنسیتی در پدیدآورندگان کتاب به نسبت قبل انقلاب
صالحی با اشاره به حوزه عدالت جنسیتی در حوزه پدیدآورندگان کتاب در چهار دهه و نیم بعد از انقلاب گفت: در این مسیر هم به خوبی عمل کرده‌ایم، ما در سال ۵۷ شاهد هستیم که پدیدآورندگان کتاب مرد، شامل، مؤلف و مترجم ۳۰ برابر پدیدآورندگان زن هستند، یعنی یک سوم پدیدآورندگان زن بوده‌اند، اما در سال ۱۴۰۲، در تألیف از ۹۴ هزار پدیدآورنده اعم از چاپ اول و مجدد، حدود ۴۵ هزار و ۵۰۰ نفر مرد و ۳۳ هزار و ۷۰۰ نفر زن هستند، یعنی ۵۷ درصد مرد و ۴۳ درصد زن.
وی ادامه داد: در ترجمه نیز ۸ هزار و ۱۳۴ نفر، مرد و حدود ۶ هزار و ۵۰۰ نفر زن هستند، یعنی نسبت ۵۶ به ۴۴. این نشان‌دهنده این است که فضای کشور در مسیر همگرایی و همراهی بهتر عدالت جنسیتی در حوزه پدیدآورندگان حرکت کرده است، این خبر خوب حوزه کتاب است. در این روزهایی که خبرهای بد فراوان‌اند، من می‌خواهم خبرهای خوب را هم عرض کنم اما نه به این معنا که حوزه فرهنگ کاملاً حالش خوب است.
وزیر ارشاد افزود: ما شاهد رویش‌ها و اتفاق‌هایی هستیم که باید قدردان باشیم، برای نمونه جریان نشر خصوصی ایران در ایام بعد از انقلاب، در دهه‌های جدید پایگاه‌ها و جایگاه‌های خود را پیدا کرده است، باز در این قسمت از آمار کمک می‌گیرم، از بین ناشران عمومی که بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب منتشر کرده‌اند، ۱۰ ناشر اول از بخش خصوصی هستند، در حوزه کودک و نوجوان نیز از بین ناشرانی که ۲۳۰ عنوان به بالا کتاب منتشر کرده‌اند، ۸ ناشر از ۱۰ ناشر اول، متعلق به بخش خصوصی هستند. این نشان می‌دهد که بار صنعت نشر ایران بر دوش ناشران خصوصی سنگینی می‌کند و نباید صنعت نشر ایران را فراموش کرد، بار قابل توجهی از فرهنگ ایران زمین بر دوش ناشران خصوصی قرار گرفته است، بنابراین فرهنگ را در حوزه ناشران خصوصی باید جدی گرفت.
وی گفت: مسیری را که طی کرده‌ایم و روندهای گوناگونی که طی شده است، گستره‌هایی که زمینه دانش عمومی و دانش دانشگاهی در ایران پدید آورده است، فرصت‌هایی را برای حوزه فرهنگ به ویژه فرهنگ مکتوب پدید آورده است، اما در کنار این نکات طبعاً تقاضاهایی هم هست.
علاقه‌مندان به کتاب را از دسترسی به کتاب محروم نکنیم
صالحی افزود: طبیعتاً هزینه‌های عرضه فرهنگ مکتوب بالا و بالاتر رفته است و سبد فرهنگی خانوار پایین و پایین‌تر آمده است، پیشنهادی که ناشران و مؤلفان داده‌اند و می‌شود با نگاه حضرتعالی به آن توجه عدالت‌گرایانه کرد، این است که ما علاقه‌مندان به کتاب را از دسترسی به کتاب محروم نکنیم، قیمت کتاب بالا رفته است، هزینه‌ها بالاست؛ بنیه خرید کتابخانه‌های عمومی مدارس، دانشگاه‌ها و همه نهادهایی که می‌توان حداقل حضور کتاب را در آن‌ها نسبت به منابع روز ایجاد کرد، افزایش دهیم. چرا که اهتمام به اقتصاد نشر و اقتصاد تألیف به حوزه عدالت فرهنگی کمک می‌کند و کسانی که علاقه‌مند کتاب هستند اما با خرید چند کتاب از خرید کتاب بعدی می‌مانند، را نیز حمایت می‌کند.
صالحی خطاب به رئیس جمهور ادامه داد: امیدواریم نگاهی که شما به درستی در حوزه آموزش دارید و در دولت و غیر دولت به آن اشاره کردید، که بحث من در مدرسه‌سازی تنها کالبد نیست، تغییر یک نوع نظام نرم‌افزاری هم هست و بی‌تردید در مدارسی که با این نگاه شکل گرفته یا می‌گیرند، کتاب می‌تواند روحی در آن مدرسه و دانشگاه و محیط آموزشی باشد.
وی در پایان گفت: اگر می‌خواهیم دانش‌آموزان را از حافظه محوری رها کنیم، باید دانایی بیاموزیم، طبیعتاً کتاب جای خود را دارد و کمک به آنچه که بتواند این محیط‌های آموزشی و کتابخانه‌های عمومی را از کتاب‌های روزآمد و فضایی از منشورات جدید فراهم کند، می‌تواند کمک به این مسیر در حوزه آموزش باشد.
