تعداد بازدید: ۳

اختصاصی ساقی آذربایجان/ وحید خدادادی

نهم مهرماه امسال یک گزارش مردمی در رابطه با مشکل متقاضیان مسکن ملی در روزنامه ساقی آذربایجان چاپ شد که واکنش اداره کل راه و شهرسازی استان را به همراه داشت و ما نیز بر حسب وظیفه رسانه ای خود موضوع فوق و مشکلات دیگر در این حوزه را با سید احمد موسوی مدیرکل این اداره در میان گذاشتیم که قسمت اول این گفتگو که به حوزه مسکن اختصاص دارد در ادامه از محضرتان می گذرد:

ساقی آذربایجان: گفتگو را با توضیحات گزارش نهم مهرماه روزنامه ساقی آذربایجان آغاز کنیم. در دولت آقای روحانی ثبت نام طرحی موسوم به “مسکن ملی” که قرار بود ادامه دهنده مسکن مهر دولت قبلی البته با اصلاح ضعف ها باشد، شروع شد. ۶۰۰ خانواده ای که بدون مسکن و سرپناه بودند توانستند وارد طرحی موسوم به پروژه مسکن ملی باغمیشه شده و امیدوار به صاحب‌خانه شدن! علی رغم وعده ها این پروژه بعد از ۵ سال تنها ۳۰ درصد پیشرفت کار داشته است و این در حالی است که یک بار مکان پروژه در سال ۱۴۰۱ تغییر کرد و افرادی که نتوانسته اند اقساط خود را بموقع پرداخت نمایند در معرض حذف از پروژه و بازگشت وجه ناچیز و تورم‌زده خود قرار دارند! متاسفانه طبق گزارش ها حدود ۳۰ خانوار از اعضای این پروژه طی هفته های قبل بخاطر عدم واریز به موقع اقساط حذف شده اند آن هم برای پروژه ای نیمه کاره که ۵ سال طبق وعده مسؤلان چشم انتظار آن بوده اند. این تاخیرها و اهمال کاری‌ها باعث شده هزینه تمام شده ساخت مسکن را هم که قرار بود به ازای هر متر کمتر از دو میلیون تومان باشد، امروز به حدود متری ۲۰ میلیون تومان برسانند که پرداخت آن برای قشر ضعیف و کارگر امکان پذیر نیست، دلیل تغییر مکان و پیشرفت لاک پشتی پروژه چیست و این مردم بی بضاعت چگونه از عهده ساخت مسکن از قرار متری ۲۰ میلیون تومان بر خواهند آمد؟

موسوی: شالوده بحث مسکن که در یک دوره به نام مسکن مهر و یک دوره به نام نهضت ملی مسکن اقداماتی در رابطه با آن صورت گرفت، نه بر مبنای ساخت مسکن و فروش آن است و نه بر مبنای ساخت و پیش فروش آن. اساسا این قانون، قانون کمک به مردم در ساخت مسکن است. حتی در مسکن مهر هم قاعده بر این بوده و اصولا قرار نبوده دولت مسکن را ساخته و پیش فروش نماید. قانون صراحتا این را می گوید که دولت در ساخت مسکن به مردم کمک نماید. پایه فکری این قضیه این بوده که در یک دوره گروهی آمدند و دلایل بالارفتن قیمت مسکن را بررسی کردند، از جمله زمین، تسهیلات و … . لذا قرار بر این شد تا دولت زمین رایگان در اختیار مردم قرار دهد و کسانی که خودشان توانایی ساخت داشته باشند بسازند و برای کسانی که چنین توانی ندارند، کارگزار(مثل ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد مسکن و قرارگاه امام حسن مجتبی) در نظر بگیرند. نمونه موفق این رویکرد هم پروژه ۲۰۷ واحدی میانه بود که زودتر از واحدهای نهضت ملی مسکن تمام شد چون مردم خودشان این کار را انجام دادند و این اقدام تجربه فوق العاده ای بود و افتتاح هم شد. باز برای اقشار ضعیف تر هم بحث ساخت به پیمانکاران و تعاونی ها واگذار شد که برای نمونه می توان به پروژه نهضت ملی در اهر که ساخت آن بر عهده پیمانکار است و پروژه ۵۰۰ واحدی در مراغه که ساخت آن بر عهده تعاونی مسکن است. از بدو مطرح شدن بحث مسکن چه در دولت احمدی نژاد و چه در دولت های بعد از آن، اداره کل راه و شهرسازی در حکم مسکن ساز نبوده است و نقش این اداره کل تسهیل ساخت مسکن است! این توضیحات را بعنوان کلیات امر و تنویر افکار عمومی عرض کردم.
اما در رابطه با ماجرای پروژه باغمیشه باید عرض کنم که در سال ۱۳۹۹ پروژه ای در آن منطقه آغاز شد و ۶۰۶ نفر ثبت نام کننده داشت و بهرحال بعد از طی مراحل و آزمایش خاک پروژه مکان یابی شده بود. فونداسیون ساختمان احداث و کار در طبقه اول ادامه داشت که با یک بارش و ریزش خاک متوجه می شوند که ساختمان در هوا مانده است و بعدا متوجه می شوند که جنس خاک محل مکان یابی شده، خاک دستی است و اصلا امکان ساخت آپارتمان در آن وجود ندارد و خوشبختانه بارش باران باعث شده بود تا زود متوجه این فاجعه بشوند.

ساقی آذربایجان: جسارتا مکان یابی این پروژه با کدام نهاد نخبه و کاربلدی بوده است!؟

موسوی: زمین ها متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام است که در راستای کمک به بحث مسکن این زمین را برای ساخت و ساز در نظر گرفته و شکل انتخاب هم به این نحو است که بعد از انتخاب زمین، محل آن به اطلاع آزمایشگاه مکانیک خاک داده می شود و این عزیزان بعد از نمونه برداری و آزمایش خاک اعلام می کنند که آیا در خاک این منطقه قابلیت ساخت وجود دارد یا نه؟

ساقی آذربایجان: پس در این رابطه یا آزمایشگاه مکانیک خاک گزارش اشتباه داده و یا ستاد اجرایی به گزارش آزمایشگاه اعتنا نکرده است؟

موسوی: به این موضوع ورود نکرده ام و اطلاع دقیقی ندارم ولی ستاد اجرایی مدعی است که ما بر اساس گزارش بلامانع آزمایشگاه مکانیک خاک پروژه را آغاز کردیم و آزمایشگاه هم مدعی است که ما به وقتش این مسئله را اعلام کرده ایم! با توجه به اینکه ورود به مباحث گذشته باعث رکود در اجرای پروژه می گردید، فعلا به آن ورود نکرده ام! بهرحال مستندات وجود دارد و به وقتش به آن رسیدگی می شود اما اصل این بود که پروژه تعیین تکلیف شود.

ساقی آذربایجان: اطلاع دارید که برای فونداسیون و طبقه اول این پروژه که به باد فنا رفت، چقدر هزینه شده بود؟

موسوی: احتمالا بیش از سی چهل میلیارد! که بخشی از آن مربوط به بحث خاک برداری بود.

ساقی آذربایجان: بالاخره پروژه تعیین تکلیف شد؟

موسوی: بله در سال ۱۴۰۱ مکان یابی جدید انجام گرفت و قرارداد جدید در مکان جدید منعقد شد.

ساقی آذربایجان: مکان جدید کجا قراردارد؟

موسوی: در همان محل و کمی پایین تر! آزمایشگاه برای مکان جدید بلامانع صادر می کند و باز پروژه توسط ستاد اجرایی آغاز می شود. البته این را بگویم که ستاد اجرایی در این پروژه هیچ نفع مالی ندارد و جزو نهادهایی است که پروژه را به قیمت تمام شده با مردم حساب می کند و درصدی برای خود قائل نمی شود. لذا پروژه آغاز و حرکت آن به صورت لاک پشتی تا سال گذشته ادامه داشت و تا دی ماه سال گذشته که بنده به این اداره کل آمدم، حدود ۱۳ درصد پیشرفت کار داشت. گیرهای اولیه پروژه رفع شده بود ولی تسهیلاتی نداشت که به محض اطلاع موضوع را پیگیری کردیم و دقیقا روز ۲۸ اسفند سال گذشته و در آخرین روز کاری دولت تسهیلات این پروژه را وصل کردیم و قرارداد مشارکت مدنی بانک با پروژه را حل کردیم. البته لازم به ذکر است که به دلیل شرایط خاص حاکم بر کشور وضعیت تسهیلات بانکی ما از اسفند سال گذشته تا یک ماه پیش قفل بود. همین یک ماه پیش خانم وزیر اعلام کردند که خط اعتباری بانک مسکن را باز کرده اند و احتمالا گشایشی خواهد بود و تا جایی که اطلاع دارم یکی دو هفته است که گشایش مجدد در تسهیلات بانکی ایجاد شده است. یعنی ما چندین ماه را به خاطر شرایط ویژه حاکم و مشکلات برآمده از آن از دست دادیم ولی با این حال پروژه به طور میانگین پیشرفت کاری ۲۵ درصدی دارد.
اما اینکه ما چرا متقاضیان را حذف کرده ایم باید بگویم که ما هیچ متقاضی را حذف نکرده ایم، بلکه ۳۳ نفر از متقاضیانی را که بجز پیش پرداخت اولیه ۴۰ میلیونی هیچ مبلغی را پرداخت نکرده اند، به پروژه های ضعیف تر انتقال داده ایم. به خودشان هم گفته ایم که تا این لحظه باید حداقل ۳۰۰ میلیون پرداخت می کردید و چون توان پرداخت ندارید و این کار باعث کندی روند اجرای پروژه و ظلم در حق دیگر متقاضیان است، به پروژه های ضعیف تر که پرداختی کمتری داشته اند، منتقل می شوند و جایگزین این ها افرادی شدند که در همان سال ۹۹ ثبت نام کرده بودند و واحدی به آن ها تخصیص نیافته بود و تاکید کردیم که باید آورده شان را به سقف آورده دیگر متقاضیان برسانند و به آن ۳۳ نفر هم اطلاع داده ایم که اگر آورده شان را به سقف میانگین برسانند می توانند دوباره به پروژه بازگردند و این مطالب کلیات پروژه باغمیشه است. ما هیچ وقت خودمان را کنار نکشیدیم و مدعی نشدیم که شما می دانید و ستاد اجرایی، بلکه ورود کردیم تا با حل مشکلات اولیه کار را پیش ببریم.

ساقی آذربایجان: یکی از شعارهای دولت قبل ساخت ۴ میلیون مسکن و به عبارتی ساخت یک میلیون مسکن در سال بود، بعنوان متخصص این حوزه آیا به نظرتان شعارهایی از این دست قابلیت اجرا شدن دارد؟

موسوی: بگذارید راجع به استان خودمان بگویم، از ۴ میلیون مسکنی که قول ساختش را داده بودند، سهم استان آذربایجان شرقی ۲۰۷ هزار واحد بود. امروز که با شما صحبت می کنم از این تعداد اگر بخواهم دقیق عرض کنم ساخت حدود ۸۲ هزار واحد آغاز شده و ۳۰ هزار واحد به بهره برداری رسیده است! در حوزه بازآفرینی شهری حدود ۲۱ هزار پروانه ساخت صادر شده و در حال ساخت هستند!

ساقی آذربایجان: با این حساب می توان چنین برداشت کرد که ساخت این تعداد مسکن امکان پذیر نیست؟

موسوی: پیش نیاز لازم دارد و اقلا در استان ما این اتفاق نیفتاد که اگر رخ می داد باید ۲۰۰ هزار در حال اتمام داشتیم. اما اینکه چرا نتوانستیم باید عرض کنم که شرط اول ساخت مسکن، زمین است و وقتی شما زمین ندارید چگونه می توانید ساخت و ساز انجام دهید؟ تازه اگر زمینی هم موجود باشد نیاز به یک فرآیند عجیب و طولانی برای تبدیل آن به یک زمین جهت ساخت و ساز است. عمده پروژه ها از جمله پروژه اهر اگر از لحظه تخصیص زمین حساب کنید بدون مشکل پیش می رود. در این عرصه و در فاز دوم آن که مربوط به آورده مردم و تسهیلات بانکی مشکل چندانی وجود ندارد و این فاز اول و بخش تخصیص زمین است که با مشکل مواجهیم. حتی در استان هایی که از بابت تامین زمین مشکلی ندارند، می توان چنین قول هایی داد و کار را به سرعت پیش برد، مثل استان قم و یزد که بخش هایی از آن مناطق کویری هستند و حتی در استان یزد ۶ شهرک مسکونی در کنار هم تعریف شده است از آن جهت که زمین موجود و صاف و آماده ساخت و ساز است و از بابت آماده سازی آن مشکل خاصی وجود ندارد و تا جایی که در این شهرها تعهدات دولت به بهترین شکل ممکن انجام شده است. لذا معتقدم که این شعار هم عملی بود و هم عملی نبود. می شد از آن جهت که اگر زمین موجود باشد و زیرساخت ها آماده باشد، ساخت مسکن کار چندان مشکلی نیست! در استان خودمان دو سال اول را با حل مشکل تخصیص زمین سپری کردیم و در ادامه قفل شدن تسهیلات بانکی. البته ناگفته نماند که سیاست دولت جدید و وزیر محترم بر این امر استوار است که تعهدات دولت های قبلی به صورت تمام و کمال انجام شود و پروژه ها بدون مشکل ادامه پیدا کند.

ساقی آذربایجان: ۱۹ مهرماه ۱۴۰۳ گفتگویی با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی انجام داده اید و به موضوع ۸۲ هزار واحد مسکن در حال ساخت اشاره کرده اید، نکته جالب این گفتگو بخش بعدی مطالبتان و ریز کردن این عدد۸۲ هزار است که از قضا ۲۱ هزار واحد طبق گفته خودتان مربوط به طرح بازآفرینی شهری در بافت فرسوده است که تاکنون ۳۷۰۰ واحد آن به بهره برداری رسیده است! در این رابطه مطالبی چند مطرح است، اولا اینکه تعریف شما از بافت فرسوده چیست؟ ثانیا آیا مراجعه مردم در بافت فرسوده برای گرفتن پروانه ساخت و ساخت مسکن با هزینه شخصی را جزو دستاوردهای دولت حساب می کنید؟

موسوی: قطعا خیر! بافت فرسوده از نظر ما همان بخشی است که در طرح تفصیلی آن شهر بعنوان بافت فرسوده قلمداد شده است و لذا مشمول یک سری مشوق هاست که این مشوق ها را دولت می دهد و کمیسیون ماده ۵ در کنار مشوق های ملی یک سری مشوق های بومی هم در نظر می گیرد. اینکه می گویند در بافت فرسوده عوارض ساخت و ساز رایگان است، اینطور نیست و این پول را دولت به شهرداری پرداخت می کند. یا اینکه بخش عمده ای از این افراد وام بافت فرسوده گرفته اند و به تعبیری دولت در این حوزه تسهیل گری کرده است.

ساقی آذربایجان: اگر دولت واقعا چنین تسهیل گری هایی انجام می دهد چرا قاطبه اعضای شورای شهر و شخص شهردار در جلسات علنی شورا از اینکه دولت به تعهدات خود در رابطه با بافت فرسوده و مسیرگشایی ها عمل نکرده به شدت ناراضی و مدام از دولت انتقاد می کنند؟ از سویی به بحث کمبود زمین در تبریز اشاره و این مسئله را از عوامل عدم تحقق ساخت یک میلیون مسکن در سال اعلام کردید، ولی مستحضرید که در بافت فرسوده تبریز حدود نیم میلیون نفر انسان زندگی می کنند و آیا بهتر نیست دولت به جای ساخت مسکن در اطراف و توسعه غیر عقلایی شهرها این هزینه را در بافت فرسوده شهر انجام دهد؟

موسوی: به بحث مسیرگشایی اشاره کردید و باید عرض کنم که دولت در این رابطه هیچ مسئولیتی ندارد و این کار وظیفه شهرداری است. مگر راه و شهرسازی قرار است در داخل شهر مسیرگشایی نماید؟ پس شهرداری این همه عوارض را از مردم برای چه کاری می گیرد؟ کمکی که در این رابطه ما به شهرداری می کنیم، ارائه قیر رایگان است که با توجه به گستردگی شهر تبریز شاید چندان چشم گیر نباشد. لازم به ذکر می دانم که ما امسال در بین شهرداری های استان ۳۹۰۰ تن قیر رایگان توزیع کرده ایم که جدول آن را در اختیارتان قرار می دهم.
اما در رابطه با احیای بافت فرسوده به جای توسعه ناهمگون شهرها با شما موافقم و اهتمام دولت جدید هم بر همین اساس است ولی باید بگویم که درگذشته نیز بد کار نکرده ایم و در ۱۹ بند مشوق های اعطایی از سوی دولت انجام شده است. باید این نکته را در نظر داشت که مداخله در بافت فرسوده از حساسیت ویژه ای برخوردار است بخصوص که ما تجارب بسیار تلخی درگذشته در این رابطه داریم. در این زمینه می توان اتوبان نواب را مثال زد که یکی از تجارب تلخ دخالت شهرداری در احیای بافت فرسوده است و یک بافت شهری دارای اصالت را گرفت و بجای آن منطقه ای را تحویل داد که صرفا بعنوان خوابگاه از آن استفاده می شود و محله ای بدنام از آن یاد می شود. لذا مداخله دولت در بافت فرسوده به این سادگی ها نیست و در تمام دنیا هم به این نتیجه رسیده اند که نباید مداخله مستقیم رخ دهد و چاره کار همان ارائه مشوق هاست تا ساخت وساز اصولی به دست خود اهالی صورت گیرد. دولت به شرط برهم نخوردن بافت فرهنگی منطقه احیای بافت فرسوده را در اولویت خود قرار داده است. از طرفی بخش عمده ای از بافت فرسوده شهر تبریز در بافت تاریخی قرار گرفته و دست و بال دولت را به جهت سختگیرانه بودن ضوابط بسته است. لذا با وجو اینکه حرف شما بسیار منطقی و درست است ولی الزامات و محدودیت های موجود در بافت فرسوده را هم باید لحاظ کرد. ما از محل اعتبارات سال ۱۴۰۲ تا شهریور ۱۴۰۳ حدود ۳۹۶۱ تن قیر رایگان به شهرداری های استان داده ایم که از این عدد ۷۰۰ تن آن برای شهرداری تبریز و ۸۰۰ تن آن برای مراغه است و جالب اینکه این عدد برای سال ۱۳۹۹ حدود ۷۷۸ تن است و ببینید که ۷۷۸ تن کجا و ۳۹۶۱ تن کجا! برای امسال هم قول گرفته ایم که تا شهریور ۱۴۰۴ این عدد ۳۹۶۱ تن را به ۱۰ هزار تن برسانیم.

ساقی آذربایجان: طبق قانون جوانی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری بخشی مربوط به کمک هزینه زمین می باشد طبق آمار اعلامی خودتان برای ۶۰۲ نفر این اقدام صورت گرفته و حال آن که سامانه عدد ۲۰۲ را نشان می دهد و فاصله ۴۰۰ نفری در بین گفته های شما و رقم درج شده در سامانه وجود دارد، دلیل این اختلاف چیست؟

موسوی: سامانه مهم نیست، مهم این است که آن ۶۰۲ نفر از محل زمین خود اطلاع دارند و مراحل ثبت و درج در سامانه کمی زمانبر است و برای کسانی که تسویه حساب کنند، می توانیم سند به نام صادر کنیم.
قانون می گوید برای افراد دارای سه فرزند که فرزند سوم شان از مهر ۱۴۰۰ به این سمت به دنیا آمده باشد تا ۲۰۰ متر به شرطی که ارزش آن از یک میلیارد و هفتصد و پنجاه میلیون بیشتر نباشد، زمین به قیمت تمام شده با اقساط ده ساله اختصاص یابد و برای افراد دارای چهار فرزند که زیر ۲۰ سال دارند ۲۰۰ متر زمین رایگان بدهیم که در این راستا تاکنون ۱۸ هزار خانواده ثبت نام کرده ایم که از این تعداد ۱۴ هزار خانوار فعال تجمیعی هستند یعنی افرادی هستند که از همان ابتدا مدارک شان کامل بوده است و بقیه بدلیل ندادن مدارک حذف شده اند. از این ۱۴ هزار خانوار ۸۸۹۹ نفر تایید تجمیعی هستند به این معنا که قطعا حائز شرایط هستند که از این تعداد خانواده ما به ۶۱۴ نفر زمین داده ایم و بقیه در نوبت دریافت زمین هستند.

About Author